Nuk do ta besoni ja se sa pritet te kushtoje rindertimi i Ukraines

Pas përfundimit të Iuf. tës, vendi i ngjante një djerrinë. Pothuajse të gjitha struk.turat industriale dhe infrastruktura ishin shkatërruar nga sul. met ajrore, dhe qytetet e mëdha ishin bom.barduar.

Forcat e udhë.hequra nga Rusia pushtuan lindjen, me miliona që u larguan për ti shpëtuar agre.sionit. Por ekonomia e Gjermanisë Perën.dimore u rimëkëmb pas vitit 1945, në atë që së shpejti u quajt Wir.tschaftsëunder (mrekullia ekonomike).
Ndryshe nga Gjermania naziste, Ukraina nuk është agre.sori dhe ende mund të fitojë.

Megjithatë, ri.ndërtimi do të jetë një detyrë kolosale. Lufta e Vladimir Putinit deri më tani ka shkak.tuar mijëra viktima dhe ka zhvendosur miliona; ka shkatërruar shtëpi dhe spitale, ura dhe porte. Por ndërsa Iuf. ta vazhdon ende, pa.sojat do të jenë shumë të mëdha.

Zyrtarët dhe ekonomistët po vlerë.sojnë dëmin dhe, duke mësuar nga Gjermania dhe vendet e tjera, po shqyr.tojnë mundësitë se si të menaxhojnë rimë.këmbjen eventuale. Studiuesit nga Qendra për Kërkimin e Politikave Eko..nomike (CEPR), një rrjet ekonomistësh, vlerë.sojnë se kostoja totale e rindërtimit të Ukrainës do të jetë 200 miliardë-500 mili.ardë euro.
Mënyra se si do të nisë ri.ndërtimi dhe reformat që do të ndërmerren, do të jenë po aq të rën.dësishme sa edhe paratë e shpen.zuara. Instituti i Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare (WIIW), një in.stitut kërkimor, tha se rajonet e prekura së ba.shku përbëjnë rreth 29% të prodhimit të Ukrainës. Konsumi i energjisë elek.trike është ulur me rreth një të tretën në krahasim me një vit më parë, ra.porton abcnews.al.

Sipas një son.dazhi të bankës qendrore, 30% e firmave në të gjithë vendin kanë ndaluar së pro.dhuari dhe 45% të tjerë kanë ulur pro.dhimin e tyre. Banka Botërore llogarit se PBB-ja do të tkurret me 45% këtë vit.

Qeveria po përpiqet të kufizojë dëmin aty ku ka mundë.si. Ndihma nga Perëndimi, prej rreth 7 miliardë dollarë deri më tani, ka ndihmuar deri diku eko.nominë e vendit. Fermerët kanë marrë 20 miliardë hry.vnia (675 milion dollarë) në mënyrë që ata të mund të vazh.dojnë të punojnë në fushat e tyre.
Prodhuesit mund të aplikojnë për ndihmë për t’u zhven.dosur brenda Ukrainës. Me Rusinë që ka bllokuar rrugën krye.sore të eksportit të Ukrainës përmes Detit të Zi, qeveria po punon me BE-në për ta lehtë.suar tregtinë përmes rrugëve tokë.sore.
Ai thotë se 80% e pro.dhimeve të vendit ende mund të eksportohen. Megjithatë, rindërtimi i rajoneve të shkatë.rruara nga luf. ta do të ketë një çmim të lartë.
Tre janë deetyrat kryesore.

Njëra është pa.strimi i zonave nga minat tokësore. Përpara fillimit të luftës, ministria e mbrojt.jes së Ukrainës vlerësoi koston e çmi.nimit të rajonit të Donbasit, i cili u pu.shtua nga Rusia në vitin 2014, në 650 milionë euro. Një përpjekje për çminim në shkallën e Irakut do të ku.shtonte afërsisht 1 miliard dollarë gjatë një dekade.

Sipas një stu.dimi, çminimi i Mozambikut, i cili zgjati më shumë se dy de.kada arriti në rreth 20% të PBB-së. Kostoja e ushqimit dhe stre.himit do të jenë shumë të mëdha. Si prodhuese e dri.thërave dhe mallrave të tjera bujqësore, Ukraina ndoshta do të jetë në gjendje të ushqe.jë ata që kanë nevojë.
Por numri i per.sonave të zhvendosur brenda vendit do të vazhdojë të rritet. Sipas të dhë.nave deri më tani, vlera e shtëpive të shkatë.rruar shkon në 29 miliardë dollarë. Çështja më e madhe është se ri.ndërtimi i infrastrukturës së dëmtuar dhe objekteve in.dustriale. Shkatërrimi nga termocentralet dhe fabrikat tek urat dhe rru.gët deri më i tejkalon 50 mili.ardë dollarë.

Por humbja e pro.dhimit, mungesa e mirëmbajtjes dhe mungesa e investimeve do të thotë se edhe in.frastruktura që është ende në këmbë do të ketë nevojë për për.mirësime. Një studim tjetër nga WIIW zbulon se, pas pu.shtimit të Donbasit në 2014, një zhvlerësim i tillë për.bënte 60% të humbjeve të infrastrukturës të lidhura me Iuf. tën deri në fund të vitit 2019.

Sipas vlerësimit të krye.ministrit, dëmi vlerësohet në 119 miliardë dollarë. Rindërtimi do të kër.kojë një plan, financa dhe një pro.ces për ndarjen e parave për projektet. Qeveria e Ukrainës ka krijuar një fond rimë.këmbjeje. Me humbjen e të ardhurave nga ministria e financave prej rreth 2 miliardë dollarë në muaj, do të ne.vojiten disa para për të mbështe.tur financat publike.